Polska a zagrożenie stepowieniem

Wpis z 19.05.2024

Stepowienie, zwane też pustynnieniem, to zjawisko degradacji gleby, związane z odwodnieniem. Na obszarze Wielkopolski, stanowiącym ok. 1/5 powierzchni kraju, zauważalne jest odwodnienie gruntów, prowadzące do pogarszania jakości gleby i obniżenia jej walorów rolniczych.

Proces ten ma początek w XIX wieku, kiedy nastąpiła nadmierna i nieregulowana wycinka drzew. Dużą rolę odegrały też intensywne prace melioracyjne, mające na celu przekształcanie terenów podmokłych w pola uprawne. Prostowanie (ze względu na potrzeby żeglugowe) koryt rzek skutkowało przyspieszeniem ich biegu. Zaczęły znikać rozlewiska, których rolą było zatrzymywanie wody. W efekcie obniżył się poziom wód gruntowych, co nieuchronnie prowadziło do przesuszenia terenów.

W Polsce występuje niekorzystna dysproporcja pomiędzy terenami uprawnymi a obszarami zajmowanymi przez łąki i pastwiska. Jedną z przyczyn stepowienia jest też korzystanie (zwłaszcza w miesiącach letnich) z zasobów wodnych, bez nastawienia na ich odzyskiwanie i oczyszczanie – ta tendencja zaczęła ulegać zmianie dopiero po wejściu Polski do UE.

W rozwiązywaniu problemu stepowienia istotną rolę odgrywa planowanie i rozwijanie terenów zielonych. Lasy, jako naturalne zbiorniki retencyjne, stanowią bowiem ważne ogniwo w regulowaniu gospodarki wodnej oraz przywracaniu biorównowagi.

Źródło: Kudlicki Ł., Zagrożenie pustynnieniem w Polsce, www.bbn.gov.pl